CRKVA SVETOG PROKOPIJA JEDNA OD NAJSTARIJIH

Posle Petrove crkve u Novom Pazaru naša crkva Svetog Prokopija predstavlja drugu najstariju sačuvanu, živu crkvu na tlu današnje Srbije. Mošti Svetog Velikomučenika Prokopija pohranjene su u crkvi posvećenoj ovom svecu u Prokuplju. Sveti Ratnik i Vojvoda – Velikomučenik Prokopije je na braniku naše otadžbine od 1386. u Prokuplju.

Usled otomanske najezde, u poslednjoj trećini XIV veka, u prokupačku crkvu su 1386 . godine prenete iz Niša , neposredno pre njegovog pada, mošti Svetog Prokopija. Na njenoj južnoj strani je dozidana grobnica sa tri prostorije, u kojoj su smeštene mošti. Sama crkva je od tada posvećena Svetom Velikomučeniku Prokopiju, a već 1395. godine, kneginja Milica, supruga Svetog Mučenika kneza Lazara Kosovskog u jednoj povelji sam grad naziva gradom Svetog Prokopija i ta godina se i danas nalazi na njegovom grbu. Vekovima je grobnica Svetog Prokopija sa svetiteljskim moštima bila mesto isceljenja vernog naroda sa svih strana sveta. Tu su čitane molitve, upućivane svetitelju i uslišavane su, za spasenje duša i za zdravlje tela. Bolesni su silazili u grobnicu i ležali na ploči koja prekriva grob i uz Božiju pomoć i pomoć Svetog Prokopija lečili se od najtežih bolesti. Čuda se dešavaju i danas. Imam raznih svedočenja, ali sve biva po veri. Gospod naš Isus Hristos nam o tome poručuje: „Ako imaš malo vere u sebi, reći ćeš onoj planini: pomeri se! I ona će se pomeriti“ .

Prvobitna crkva koja datira iz perioda krajem IX ili početkom X veka, u doba Samuilovog carstva je imala tri broda i narteks, a slična je bila sa drugim crkvama iz tog perioda, nastalim oko Prespe i Ohrida, poput crkve Svete Sofije. Početkom XI veka, u njenoj unutrašnjosti su dodata dva reda stubova i polustubići, čime je ona dobila izgled bazilike, a njene tadašnje dimenzije iznosile su 14 x 9 metara. Ikonostas je uradio Kosta Nakica, zograf iz Velesa 1847. godine. Freska mladog ratnika (danas Svetog Prokopija) iznad starog ulaza u crkvu, potiče iz 1861. godine. Crkva je danas, usled mnogobrojnih obnova, petobrodna građevina sa tri apside na istočnoj strani, dimenzija 18.5 x 16 metara. NJen središnji čine oltarski deo, naos sa centralnim brodom visine 6.3 metra i narteks, dok se u bočnim delovima nalaze tutorsko odeljenje (na severu) odnosno skrivnica i grobnica svetog Prokopija (na jugu).

Crkva Svetog Prokopija u Prokuplju je svojevremeno bila centar topličke Episkopije, a u narodu postoji predanje da je crkva Svetog Prokopija nekada bila manastir, ali o tome nema nikakvih pisanih tragova. Završićemo vam ovu priču rečima Patrijarha Varnave na 1.000. godišnjici crkve 1934. god. citatom dela govora NJegove Svetosti izrečenih tom prilikom: “NEMA DANAS NI JEDNE NAŠE CRKVE ČIJA ISTORIJA BROJI HILJADU GODINA ZATO CRKVA SVETOG PROKOPIJA OZNAČAVA NAJVEĆU SVETINJU NAŠU I NAJVEĆI NAŠ NACIONALNI HRAM.”

Iz arhive

The post CRKVA SVETOG PROKOPIJA JEDNA OD NAJSTARIJIH appeared first on Prokuplje press.